گذری به شهر باستانی حریره در کیش

شهر حریره یکی از مجموعه های باستان شناسی جزیره کیش است. دوران رونق این شهر از قرن چهارم و پس از ویران شدن بندر سیراف آغاز و تا اوایل قرن دهم هجری قمری ادامه داشت. فضاهایی چون مسجدجامع، حمام، خانه اعیانی و تأسیسات آبی نشان از معماری زیبای این شهر دارد، همچنین اشیاء باارزش تاریخی به دست آمده نشان از غنای فرهنگی و شکوفایی جزیره کیش پس از افول بندر تجاری سیراف دارد. شهر حریره در زمان شکوفایی خود یکی از عمده‌ترین نقاط مورد توجه در خلیج فارس بوده‌است.

این اثر در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. انتخاب اين بخش از جزيره براي ايجاد شهر حريره، طبيعي ترين و معقول ترين انتخاب کیشوندان آن دوران بوده است چرا که ساحل صخره ای آن دارای درياي نسبتا آرام تری نسبت به ديگر سواحل جزیره است. این ساحل صخره‌ای که ۱۰ متر از سطح دریا بلندتر می باشد، با داشتن سه خلیج و دماغه طبیعی، یک بندرگاه طبیعی را به وجود آورده است.

عملیات باستان شناسی انجام شده در شهر حریره کیش که یکی از جاذبه های دیدنی کیش بشمار می رود در سه بخش خانه‌های اعیانی، بخش‌ صنعتی و حمام‌ها صورت گرفته است. آنچه امروز از معماری این شهر ۱۲۰ هکتاری به جا مانده است به ندرت دارای طاق‌ و پوشش است.

خانه اعیانی شهر حریره

خانه اعیانی شهر حریره یادآور خانه‌های قدیمی و چندین خانواری شهرهایی چون اصفهان، یزد و کاشان است. این خانه ها یکی از نمادها و نمونه‌های قدیمی خانه های حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود. کاشی‌های ستاره‌ای شکلی که در این خانه به دست آمده است، یادآور کاشی‌هایی است که در بناهای مهم دوره ایلخانی مثل تخت سلیمان و سلطانیه به کار رفته است.

بخش صنعتی شهر حریره

مجموعه کانال‌های افقی، زیرزمینی و چاه‌های متعدد بخش صنعتی شهر باستانی حریره، مجموعه‌ بسیار جالب و نادری را تشکیل می‌دهد که هنوز عملکردهای آن‌ روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که ارتباط مستقیم، با فعالیت‌های صیادی (صید ماهی، مروارید و مرجان) داشته و برای دسترسی آسان‌تر به دریا احداث گردیده است. شايد هم بتوان فرض كرد كه اين راهروها و كانال‌ها راه‌هاي مخفي بوده است كه در مواقع هجوم و حمله، اهالي مي‌توانستند در مواقع اضطراري از آن استفاده كنند.
اتاق با کف شیار دار از فضاهاى جالب توجه مجموعه صنعتى شهر حریره است. این اتاق، کف کاملاً عجیب و ناشناخته اى داشته به این معنى که دارای شیب ملایم از شمال به جنوب بوده و کف آن به صورت گرده ماهى و یا بالشتک با ملاتى از ترکیب پودر سنگ هاى مرجانى، آهک و نوعى ساروج شکل گرفته است.

حمام شهر باستانی حریره

باستان شناسان معتقدند این حمام در نوع خود معرف یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های ایران و منطقه است که در آن می توان بقایایی از دو دوره ایلخانیان و تیموریان را دید. سرتاسر بخش شمالی حمام به اتاق کارگران، انبار و بخش خدمات تخصیص داده شده است. سر بینه و گرمخانه و تون حمام در جنوب بخش یاد شده قرار گرفته و توسط راهروی سر پوشیده‌ای از آن جدا شده‌است. با توجه به موقعیت قرار گرفتن حمام در بالای تپه‌ای بلند و داشتن ظرفیت محدود و با در نظر گرفتن دیوار بیرونی و سراسری آن که تا مجموعه عمارت اعیانی ادامه داشته است، به نظر می‌رسد که این بنا حمامی خصوصی بوده و به صاحب مجموعه اعیانی تعلق داشته است. دو خزینه کوچک و بزرگ در جنوب گرم خانه آخرین بخش از ساختمان حمام را تشکیل می‌دهد. مطالعه بقایای موجود گویای این است که حمام طی چند دوره ساختمانی دستخوش تعمیرات شده است.